خشک کردن میوه‌ها یک روند انتقال جرم است که در مسیر آن آب یا هر حلال دیگری از ماده مورد نظر تبخیر شده سپس خارج می‌شود. این فرایند با استفاده از روش‌های مختلف و متناسب با مواد موردنظر و نوع حلال انجام می‌شود. فرایند خشک کردن معمولا در انتهای کار و بعد از سایر فرایندها انجام می‌شود که در نهایت باعث تولید محصول نهایی می‌گردد.
یکی از بهترین روش‌هایی که می‌توانید مواد خوراکی را برای مدت زمان طولانی‌تر نگهداری کنید، خشک کردن است. در این فرایند با تبخیر آب موجود در مواد غذایی می‌توانید مانع از فاسد شدن آن‌ها و رشد و تکثیر موجودات ریز شوید. با توجه به این موارد روش‌های متعددی برای خشک کردن مواد غذایی وجود دارد که هر کدام از این روش‌ها مزایای خاص و کاربردهای ویژه‌ای دارند.
6 مدل دستگاه میوه خشک کن صنعتی و نیمه صنعتی
6 مدل دستگاه میوه خشک کن صنعتی و نیمه صنعتی عبارت است از:
- خشک کردن کابینتی یا سینی‌دار
- دستگاه خشک کن تونلی
- سیستم خشک کن کوره‌ای
- سیستم خشک کن بستر سیال
- دستگاه خشک کن لوله بخار غیرمستقیم
- سیستم خشک کن انجمادی
در ادامه هر یک از موارد فوق را بررسی خواهیم کرد.
1. خشک کردن کابینتی یا سینی‌دار
اهمیت تجارت میوه خشک بیشتر از گذشته شده است و مراکز تولیدی مختلف از دستگاه‌های متفاوتی برای خشک کردن میوه استفاده می‌کنند. در این نوع روش خشک کردن که دستگاه خشک کردن داخل یک اتاق قرار داد و مواد غذایی مانند میوه‌ها را داخل سینی‌ها می‌چینند و در آن قرار می‌دهند، سپس توسط سیستم گرمازا و پنکه‌های در حال گردش باعث تبخیر آب میوه‌ها می‌شود طی آن فرایند خشک شدن میوه‌ها صورت می‌گیرد. در محل ورودی هوای تازه و خروج هوای مرطوب صفحات متحرکی وجود دارد که موجب تنظیم میزان هوا تازه و ورودی به سیستم سپس مقدار هوایی که بر اساس نیاز باید مجدد در آن به گردش در بیاید می‌شود. برای به گردش درآمدن مجدد هوایی که پیش از آن استفاده می‌شود باید رطوبت آن گرفته شود این کار با استفاده از جریان هوا از روی مواد جذب‌کننده رطوبت مانند سیلیکاژن و یا گذراندن آن از کنار مواد سرمازا که باعث کندانس شدن رطوبت و جدا شدن از هوا می‌شود انجام می‌گیرد.
نمونه دیگر از دستگاه‌های خشک کن وجود دارند که در کف سینی‌ها سوراخ‌هایی تعبیه شده است تا هوا در قسمت بالا به صورت عمودی نیز از میان مواد غذایی در جریان باشد. در این حالت سرعت عبور به مواردی اعم از ضخامت و فشردگی تکه‌های ماده بر روی سینی‌ها دارد. زمانی که جریان ماده غذایی به شکل افقی باشد سرعت آن 2 الی 5 متر بر ثانیه است. درجه حرارت هوای خشک در این سیستم‌های خشک‌کن تقریباً 95 درجه است و هزینه اولیه این خشک کن‌ها تا حدودی ارزان است انجام عملیات زیر نظر آن‌ها با هزینه‌های بسیار کمی صورت می‌گیرد.
روش نگهداری و کار با سیستم‌های خشک کن بسیار ساده و آسان است که از لحاظ تولید مواد مختلف نیز بسیار قابل‌انعطاف است. در مواردی که میزان تولید بسیار محدود است می‌توان از این سیستم استفاده کرد که برای کارهای آزمایشگاهی بسیار مناسب می‌باشد. حداکثر ظرفیت خشک کردن این سیستم‌های خشک کن برای میوه‌ها و سبزیجات به 20 تن در روز می‌رسد. مدت زمان مورد نیاز خشک کردن در این سیستم‌های خشک‌کن به 20 ساعت می‌رسد. یکی از معایب دستگاه‌های خشک کن قفسه‌ای این است که کنترل عملکرد دستگاه میوه خشک کن از لحاظ تولید محصولات با کیفیت، مناسب و ثابت امکان‌پذیر نیست.
2. دستگاه خشک کن تونلی
در این سیستم هوای گرم از طریق واگن‌هایی که دارای مواد غذایی که در تونل عبور حمل می‌شوند عبور می‌کند. کاربرد سیستم‌های خشک‌کن تونلی برای خشک کردن انواع میوه‌ها، سبزیجات، گیاهان دارویی و غیره می‌باشد. فرایند خشک کردن از طریق هوای گرم فیلتر شده و غیرمستقیم بدون وجود آلایندگی، گرد و غبار و هر نوع آلودگی در محصول انجام می‌شود.
در سیستم‌های خشک کن تونلی یک منطقه‌ای دما در تمامی بخش‌های تونل به صورت یکنواخت می‌باشد و تغییرات دما به شکل تکی انجام می‌شود؛ در حالی که در خشک کن‌های تونلی چند منطقه‌ای دما در بخش‌های مختلف تونل متفاوت می‌باشد. دستگاه خشک‌کن تونلی از طریق رایانه‌ها کنترل و مدیریت می‌شود که نمودارهای دما، زمان و رطوبت در هر لحظه می‌توانید به خوبی مشاهده و ذخیره کنید.
3. سیستم خشک کن کوره‌ای
دستگاه خشک کن کوره‌ای که دارای دو طبقه می‌باشد. در طبقه فوقانی آن که در کف آن سوراخ‌هایی وجود دارد تا مواد غذایی که روی سطح قرار می‌گیرد توسط گازهای داغ که از طریق کوره‌ای در طبقه پایین تولید می‌شود و در قسمت فوقانی دستگاه پنکه‌هایی تعبیه شده اند که از میان مواد غذایی جریان پیدا می‌کنند. ظرفیت دستگاه خشک کن کوره‌ای بسیار زیاد است. کاربرد اساسی این دستگاه‌ها برای خشک کردن میوه‌ها به این صورت عمل می‌کند که رطوبت آن‌ها به خوبی می‌گیرد و تا 3 درصد میوه‌ها را خشک می‌کند.
4. سیستم خشک کن بستر سیال
یکی از بروزترین دستگاه‌های خشک کن میوه و سبزیجات، سیستم خشک کن بستر سیال است که برای خشک کردن مواد غذایی طراحی شده است در داخل دستگاه خشک‌کن هوای گرم به حالت معلق و شناور باقی می‌ماند. سپس با جابجا شدن حرکت مواد غذایی در سیستم همراه با تغییر جرم ذرات در اثر تبخیر رطوبت انجام می‌گیرد.
جابجایی مواد غذایی تحت تاثیر سیالی شدن ذرات انجام می‌شود که باعث یکسان شدن سرعت خشک نمودن در تمام سطوح مواد غذایی می‌شود. هر چه ذرات مواد غذایی در قطعات کوچک باشند می‌توان با سرعت بیشتری فرایند تعلیق را انجام داد تا سریع‌تر خشک شود.
5. دستگاه خشک کن لوله بخار غیرمستقیم
در این سیستم خشک کن که از یک استوانه ساده تشکیل شده است و مجهز به یک یا دو یا سه ردیف لوله می‌باشد که در زمان عملیات حاوی مقادیری سیال حرارتی است که در داخل استوانه به شکل طولی نصب شده‌اند. در واقع این دستگاه حاوی درجه حرارت بخار مناسب است که برای خشک کردن محصولاتی که به آلودگی حساس هستند و نبایستی با گاز احتراق تماسی داشته باشند مورد استفاده قرار می‌گیرند.
6. سیستم خشک کن انجمادی
در سیستم خشک کن انجمادی فرایند انتقال جرم و حرارت به صورت مطلوبی انجام می‌گیرد. با توجه به شکل سیستم خشک کن، انتقال حرارت با استفاده از لایه منجمد یا لایه خشک کن محصول انجام می‌شود. کاملا واضح است که انتقال حرارت توسط لایه منجمد، به سرعت صورت می‌گیرد. سرعت انتقال توسط لایه خشک، پایین است؛ به این دلیل که ضریب هدایت حرارتی ساختمان‌ها را کاملا دستخوش تغییر می‌کند. در هر دو روش انتقال جرم در لایه خشک محصول صورت می‌گیرد. با توجه به اینکه سرعت نفوذ مولکولی در خلأ پایین است بنابراین لازم است که سرعت نفوذ بخار آب، به عنوان عامل محدودکننده سرعت خشک کن باشد.
از مزیت‌های خشک کردن میوه‌ها و سبزیجات با استفاده از سیستم خشک کن انجمادی، افزایش کیفیت محصول تولید شده به علت پایین بودن میزان دما در هنگام تصعید و حفظ و ماندگاری ظاهر محصول می‌باشد. در این سیستم خشک کن بخش زیادی از رطوبت محصول آن منجمد می‌شود، سپس با فشار کم محیط تصعید صورت می‌گیرد.
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.